Đã bao giờ bạn gặp phải những yêu cầu rất khó xử như: “Anh ơi thiết kế hộ em cái logo”, “Mày vẽ cho tao bức tranh như thế này, bạn bè làm giúp nhau với”… Các bạn học viên Arena Multimedia sẽ làm gì trong những tình huống như thế? Làm sao để từ chối và tránh được những yêu cầu thiết kế miễn phí như vậy?
Nếu bạn là một designer có tài và các tác phẩm của bạn được nhiều người yêu thích, thì rất có khả năng bạn sẽ thường xuyên bị nhờ vả thiết kế cái này, cái kia cho bạn bè, họ hàng… Cụm từ “thiết kế miễn phí” có lẽ sẽ làm bạn khó chịu vì không được trả công xứng đáng hơn là cảm thấy vui sướng vì có ai đó công nhận khả năng của bạn. Họ hàng, bạn bè thường xuyên yêu cầu bạn thiết kế cho họ và họ nghĩ rằng họ không cần phải trả công cho bạn vì họ có mối quan hệ tốt với bạn. Rất nhiều nhà thiết kế đã rơi vào tình huống khó xử này và thay vì nhận tiền công, họ nhận được toàn những điều ức chế. Hãy thử nghĩ đến một tình huống như sau: một người quen nói rằng anh ấy không biết tạo một logo đẹp cho doanh nghiệp mới mở của anh ấy và nhờ bạn thiết kế 1 logo phù hợp. Bạn đồng ý, thiết kế 1 logo khá ổn cho người đó và rồi anh ta tiếp tục yêu cầu bạn điều chỉnh, thay đổi nhiều lần nữa. Việc này thật sự gây cho bạn khá nhiều phiền phức, thậm chí làm ảnh hưởng, chiếm nhiều thời gian bạn dành cho những dự án “được trả tiền” khác mà bạn đang thực hiện. Vậy, là một designer, chúng ta nên suy nghĩ và giải quyết vấn đề “thiết kế hộ, thiết kế miễn phí” này như thế nào?
Tại sao không nên thiết kế miễn phí?
Có một số nhà thiết kế vẫn làm việc miễn phí nhưng họ có giới hạn, có điều kiện riêng. Nếu bạn không quá bận với những dự án khác, thì tại sao lại phải từ chối lời nhờ vả của bạn bè hay người thân mà bạn đang có quan hệ rất tốt? Nếu bạn là một designer mới vào nghề, hãy năm bắt mọi cơ hội thực hành, biết đâu, bạn sẽ thu nhận được nhiều kinh nghiệm, kiến thức qua những yêu cầu này. Tuy nhiên, bạn cũng nên nhận thức được rằng có một số lý do khiến việc thiết kế miễn phí trở thành sự chán ghét và khó chịu của những ai làm trong lĩnh vực thiết kế, sáng tạo.
Thứ nhất, bạn kiếm sống bằng thiết kế. Đó là một công việc nghiêm túc, bạn sống nhờ khoản tiền công mà các sản phẩm của bạn mang lại. Ai cũng xứng đáng được nhận thành quả từ công sức họ đã bỏ ra.Thiết kế miễn phí ư? Bạn có chắc là bạn hoàn toàn vui vẻ với nó không?
Thứ hai, thiết kế là một công việc vất vả. Nó không phải là một công việc đơn giản mà tất cả mọi người đều có thể làm. Để trở thành một designer, bạn cần tài năng, các kỹ năng, sự sáng tạo, niềm đam mê và nhiều hơn nữa để làm hài lòng các yêu cầu của khách hàng. Một dự án thiết kế có thể tiêu tốn rất nhiều thời gian của bạn. Bạn có sẵn sàng dành thời gian quý báu của mình cho những dự án mà bạn không được trả tiền không?
Thứ ba, công việc thiết kế rất có giá trị và xứng đáng được coi trọng. Đôi khi, bạn chấp nhận thiết kế hộ ai đó một logo, một nhân vật… vì bạn quý mến, nể nang người đó nhưng họ lại đánh giá thấp công sức bạn bỏ ra, họ không thấy rằng bạn đã phải đầu tư kha khá thời gian và tâm sức cho sản phẩm của mình. Tiền công cũng là một thước đo nói lên giá trị của sản phẩm bạn tạo ra.
Nên làm gì khi ai đó nhờ bạn thiết kế miễn phí?
Sau đây là một số cách bạn có thể áp dụng khi bạn thật sự phải nói không với những lời đề nghị, nhờ vả thiết kế miễn phí của người khác
Dĩ nhiên đây không phải việc dễ dàng gì, nhất là khi bạn đang từ chối bạn bè, người thân. Hãy nghĩ rằng đây là việc bạn cần làm để giảm bớt rủi ro cho công việc và hãy nghĩ tới những khó khăn khác, những dự án còn đang dang dở bạn cần phải giải quyết nữa. Vì vậy, hãy từ chối một cách nhã nhặn. Nói với họ rằng bạn là một nhà thiết kế và bạn làm công việc đó để kiếm sống. Họ phải trả tiền cho các dịch vụ mà bạn cung cấp và bạn luôn đảm bảo chất lượng. Thậm chí bạn có thể giảm giá cho họ một chút.
Hầu hết mọi người nghĩ rằng thiết kế rất dễ dàng. Họ sẽ nói: “Bạn có thể thiết kế logo cho mình được không? Mình biết việc đó dễ ợt với bạn mà, chắc sẽ chẳng tốn thời gian đâu”. Vấn đề là ở đó! Bạn nên cho họ thấy những tác phẩm bạn đã thực hiện trước đây và cố gắng giải thích cho họ rằng công việc của bạn chẳng hề đơn giản chút nào. Hy vọng sau khi xem portfolio của bạn, họ sẽ cảm thấy ngại vì họ đang yêu cầu bạn làm việc vất vả mà không lương.
Một cách khác để từ chối đó là nói rằng bạn đang theo một lịch trình làm việc quy củ, nếu không bạn sẽ không kịp deadline của khách hàng. Bạn nên cho họ biết rằng họ phải trả cho bạn một mức phí cao hơn vì bạn đang có khối lượng công việc rất lớn. Vì vậy, họ sẽ có 2 lựa chọn, một là họ sẽ phải chờ đợi đến khi bạn hoàn thành xong tất cả các dự án, hai là họ phải trả nhiều tiền hơn trong thời gian làm việc cao điểm của bạn.
Nếu bạn đã đồng ý làm việc miễn phí thì hãy thỏa thuận rõ về giới hạn. Nói với họ rằng bạn sẽ thiết kế nhưng chỉ sửa đổi 1 lần, bạn sẽ tính phí nếu nó đi xa hơn. Yêu cầu một đặc điểm kỹ thuật rõ ràng và đừng ngần ngại nói với họ những gì bạn có thể và không thể.
Kể với bạn bè hoặc người thân của bạn một cách thẳng thắn rằng bạn không thể thiết kế miễn phí hoặc là bạn phải hạn chế những lời nhờ vả. Chỉ cần nói chuyện chân tình, họ chắc chắn sẽ hiểu và thông cảm cho bạn.
Arena Multimedia đã tham khảo ý kiến của một số nhà thiết kế về vấn đề này. Họ đều cho rằng để từ chối những lời nhờ vả thiết kế của những người thân quen là rất khó. Họ thường từ chối khéo bằng cách nói rằng mình rất bận, không có thời gian làm hoặc nếu làm, chắc chắn sẽ không thể làm ngay được. Nói chung, bạn nên tùy cơ ứng biến, tùy vào đối tượng để lựa chọn cách từ chối phù hợp. Một số nhà thiết kế đã tâm sự rằng, chuyện thiết kế hộ diễn ra nhiều nhất khi họ còn là sinh viên hoặc làm tự do. Tiền công có thể rất ít hoặc không có, nhưng đổi lại họ rất vui vì có cơ hội được thực hiện công việc mình yêu thích, trau dồi kỹ năng và có thêm kinh nghiệm.
Khi nào bạn nên sẵn sàng thiết kế miễn phí?
Như đã nói ở trên, không phải lúc nào việc thiết kế miễn phí cũng chỉ đem lại phiền phức. Một designer mới có thể coi những đề nghị thiết kế miễn phí là những cơ hội để học hỏi và làm phong phú thêm portfolio. Bạn cũng có thể giảm giá cho những khách hàng lần đầu làm việc với mình. Thậm chí thiết kế miễn phí cũng có thể coi là một cách chăm sóc khách hàng tuyệt vời. Ví dụ, khi khách hàng yêu cầu bạn thiết kế một trang web, bạn có thể tạo thêm cho họ một vài thiết kế cover Facebook hay poster. Chắc chắn khách hàng sẽ rất hài lòng với sự chu đáo và hiệu quả làm việc của bạn. Ngoài ra, bạn có thể cung cấp một vài dịch vụ ban đầu miễn phí, để rồi dẫn dắt khách hàng đến với những dịch vụ nâng cấp khác. Arena Multimedia mong rằng các nhà thiết kế sẽ có đủ tỉnh táo và khéo léo để luôn cảm thấy hài lòng với công việc của mình và ngày càng yêu nghề hơn.
Nguồn: Designs
