Ánh sáng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt hình, góp phần tạo nên chiều sâu, cảm xúc và bầu không khí cho từng khung hình. Bài viết này sẽ đưa bạn đi sâu vào vai trò của ánh sáng trong hoạt hình và giới thiệu 5 nguồn tham khảo quý giá cho các Lighting Artist.
Trong thế giới hoạt hình, việc hiểu và sử dụng ánh sáng hiệu quả có thể biến một tác phẩm hay thành một điều kỳ diệu. Đây là lúc khái niệm “tham khảo ánh sáng” trở nên quan trọng. Về cơ bản, tham khảo ánh sáng là hướng dẫn hoặc nguồn cảm hứng mà các nhà làm hoạt hình sử dụng để mô phỏng các hiệu ứng ánh sáng thực tế trong các dự án của họ.
Trong bài viết này, Arena Multimedia sẽ giới thiệu đến bạn 5 cách tham khảo ánh sáng mà các Lighting Artist vẫn thường tham khảo trước khi họ bắt tay vào công việc. Tuy nhiên trước khi vào phần thông tin chính, hãy cùng điểm qua vai trò của ánh sáng cũng như công việc chính của một nghệ sĩ làm ánh sáng trong phim hoạt hình nhé!
Vai trò của ánh sáng (Lighting) trong hoạt hình
Ánh sáng không chỉ là yếu tố kỹ thuật trong sản xuất phim hoạt hình, mà còn là một nghệ thuật góp phần thổi hồn cho những thước phim trở nên lắng đọng và tràn đầy cảm xúc. Ánh sáng còn là công cụ giúp các nhà làm phim tạo dựng bầu không khí và giúp thông điệp được truyền tải rõ nét hơn. Vì ánh sáng có khả năng dẫn dắt cảm xúc của khán giả, từ vui vẻ, phấn khích đến u buồn, hồi hộp, căng thẳng,… nên mỗi phân cảnh trong phim hoạt hình sẽ được tô điểm bởi những gam màu ánh sáng riêng biệt. Từ đó, nó sẽ tạo nên bầu không khí tổng thể và truyền tải thông điệp mà nhà làm phim mong muốn.
Bên cạnh đó, giống như một vị đạo diễn tài ba, ánh sáng cũng có thể khéo léo thu hút sự chú ý của khán giả vào những điểm nhấn quan trọng trong khung hình. Nhờ vậy, mạch phim được dẫn dắt một cách trôi chảy, thu hút và giữ chân người xem.
Nguồn ảnh: Dream Farm Studios
Về mặt kỹ thuật, ánh sáng mô phỏng sự phản xạ, tán xạ và đổ bóng một cách chân thực, giúp các vật thể trong phim hoạt hình trở nên sống động và có chiều sâu. Nhờ vậy, thế giới hoạt hình hiện lên sinh động và gần gũi hơn với người xem. Nhưng ánh sáng không chỉ đơn thuần thuộc về hình ảnh, mà nó còn là ngôn ngữ ẩn dụ đầy sức gợi hình, gợi tả rất được các đạo diễn chú trọng. Nó có thể được sử dụng để tượng trưng cho các yếu tố trong câu chuyện, ví dụ như ánh sáng sáng sủa, ấm áp, với nhiều ánh sáng tự nhiên thể hiện các cảnh quay vui vẻ; ánh sáng tối hơn, với nhiều bóng đổ và tương phản cao thể hiện các cảnh quay hồi hộp, căng thẳng; ánh sáng dịu nhẹ, lung linh, với tông màu pastel thể hiện các cảnh quay lãng mạn, mơ mộng.
Kết lại, ánh sáng là yếu tố vô cùng quan trọng trong việc tạo nên sức sống và cảm xúc cho từng thước phim. Nhờ sự sáng tạo và tài hoa của các Lighting Artist, những câu chuyện hoạt hình mới trở nên lung linh, huyền ảo và chạm đến trái tim của khán giả.
Lighting Artist – Người “chấm phá” cảm xúc bằng ánh sáng
Nghệ sĩ Ánh sáng (Lighting Artist) là người chịu trách nhiệm tạo ra các hiệu ứng ánh sáng trong phim hoạt hình. Họ làm việc với các đạo diễn, nhà sản xuất và các artist khác trong quy trình sản xuất phim hoạt hình để hiểu được ý đồ sáng tạo và biến nó thành hiện thực bằng cách sử dụng các phần mềm chuyên dụng. Công việc của Lighting Artist không chỉ đơn thuần là bật tắt các bóng đèn ảo. Họ tỉ mỉ thiết kế hệ thống chiếu sáng cho từng cảnh quay, xác định vị trí, loại và cường độ của nguồn sáng, cũng như hiệu ứng ánh sáng cần thiết để truyền tải được thông điệp và cảm xúc mà đạo diễn mong muốn.
Có thể nói, công việc chính của một Lighting Artist là mô phỏng cách ánh sáng tương tác với các vật thể trong môi trường 3D, tạo ra những bóng đổ và phản xạ chân thực, giúp cho các chi tiết trong phim trở nên sinh động và có chiều sâu. Ngoài ra, họ cũng tinh chỉnh màu sắc và độ sáng của ánh sáng để phù hợp với tâm trạng và bầu không khí của từng cảnh quay, góp phần dẫn dắt cảm xúc của khán giả.
Về kỹ năng của một Lighting Artist, kiến thức về ánh sáng chính là nền tảng vững chắc cho mọi kỹ năng khác. Nắm vững các nguyên tắc vật lý, hiểu rõ bản chất của ánh sáng là chìa khóa để tạo ra những hiệu ứng chiếu sáng chân thực và sinh động. Tuy nhiên, kiến thức không chỉ dừng lại ở lý thuyết. Nó cần được kết hợp với khả năng quan sát tinh tế và cảm nhận nhạy bén để bắt trọn những khoảnh khắc đẹp đẽ nhất của ánh sáng trong đời thực.
Nhưng điều làm nên linh hồn của một Lighting Artist chính là sự sáng tạo và tư duy nghệ thuật. Họ không chỉ tái hiện ánh sáng thực tế mà còn biết cách biến hóa nó thành những hiệu ứng độc đáo, truyền tải cảm xúc và dẫn dắt câu chuyện. Khả năng kết hợp nhuần nhuyễn giữa kiến thức, kỹ năng và tư duy sáng tạo chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt cho mỗi nghệ sĩ làm công việc thiết lập ánh sáng.
Chưa kể, Lighting Artist còn cần phải phối hợp chặt chẽ với các bộ phận khác trong đoàn phim để đảm bảo rằng ánh sáng được tích hợp hài hòa với các yếu tố khác như bối cảnh, nhân vật, âm nhạc,… Nhờ sự cộng tác này, những thước phim hoạt hình mới trở nên hoàn chỉnh và mang đến cho khán giả trải nghiệm thị giác tuyệt vời nhất.
Nguồn ảnh: RenderQ
1. Nguồn sáng tự nhiên: Nắm bắt ánh sáng chân thực
Trong thế giới hoạt hình, không gì có thể thay thế vai trò của ánh sáng tự nhiên như một người thầy vĩ đại. Cách ánh sáng mặt trời len lỏi qua từng kẽ lá, sự thay đổi tinh tế của ánh sáng theo thời gian trong ngày, hay thậm chí là sự tương phản rõ nét giữa một ngày nắng và một ngày nhiều mây, tất cả đều mang đến những bài học vô giá về ánh sáng. Đối với các nhà làm hoạt hình, việc sử dụng những khung cảnh tự nhiên này làm tài liệu tham khảo về ánh sáng có thể giúp tác phẩm của họ thêm phần sống động.
Quan sát mặt trời: Hãy dành thời gian để quan sát hành vi của ánh sáng mặt trời. Lưu ý đến những biến đổi về cường độ và màu sắc vào lúc bình minh, giữa trưa và hoàng hôn. Những quan sát này có thể đóng vai trò là tài liệu tham khảo chiếu sáng linh hoạt cho các cảnh quay hoạt hình khác nhau.
Để ý bóng tối: Hãy chú ý đến cách bóng đổ được hình thành ngoài trời. Bóng đổ có thể tự kể một câu chuyện riêng, và việc hiểu bản chất của chúng có thể giúp các Lighting Artist tạo ra những phần ánh sáng chân thực hơn.
Nguồn ảnh: Studio Binder
Hiệu ứng thời tiết: Điều kiện thời tiết khác nhau ảnh hưởng đáng kể đến ánh sáng. Ánh sáng khuếch tán vào một ngày nhiều mây hoặc ánh vàng hoe trước hoàng hôn có thể là tài liệu tham khảo tuyệt vời để tạo cảm xúc cho các phân cảnh hoạt hình.
Lưu giữ khoảnh khắc: Với công nghệ ngày nay, việc ghi lại những cảnh chiếu sáng này bằng máy ảnh hoặc điện thoại thông minh trở nên dễ dàng. Hãy xây dựng một thư viện ảnh tham khảo ánh sáng cá nhân bằng cách chụp ảnh ánh sáng tự nhiên tại các thời điểm và khung cảnh khác nhau.
Việc sử dụng tài liệu tham khảo ánh sáng tự nhiên không chỉ giúp bộ phim hoạt hình của bạn gần với thực tế hơn mà còn mở ra vô vàn khả năng sáng tạo. Ánh sáng mặt trời, những đám mây, hay cơn mưa bất chợt – tất cả đều có thể trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các nghệ sĩ, giúp họ kể những câu chuyện mang màu sắc gần nhất với thực tế.
2. Nguồn sáng nhân tạo: Hiểu về ánh sáng Studio
Ánh sáng tự nhiên mang đến vô vàn cảm hứng, nhưng đôi khi các nhà làm hoạt hình cần nhiều hơn thế. Đó là lúc ánh sáng nhân tạo phát huy vai trò, cho phép kiểm soát chính xác và tạo ra hiệu ứng chiếu sáng mong muốn. Hiểu về kỹ thuật ánh sáng trong studio và sử dụng chúng làm tài liệu tham khảo có thể nâng cao đáng kể hiệu quả hình ảnh của các cảnh hoạt hình.
Các loại đèn cơ bản: Làm quen với các thiết lập chiếu sáng cơ bản trong studio, bao gồm đèn chính (key light), đèn hắt sáng (fill light) và đèn nền (backlight). Những thiết lập này có thể được mô phỏng lại trong hoạt hình để tạo độ sâu và khối lượng cho nhân vật và bối cảnh.
Thử nghiệm với góc độ và cường độ: Góc độ và cường độ ánh sáng khác nhau có thể thay đổi hoàn toàn tâm trạng và điểm nhấn trong một cảnh phim. Các nhà làm hoạt hình nên thử nghiệm các biến thể này trong tác phẩm của họ để xem chúng ảnh hưởng như thế nào đến cảm giác tổng thể của hoạt hình.
Nhiệt độ màu (độ K): Đèn nhân tạo có nhiều nhiệt độ màu khác nhau. Hiểu cách sử dụng ánh sáng ấm áp hoặc lạnh có thể giúp tạo ra bầu không khí phù hợp trong các phân cảnh hoạt hình.
Tham khảo từ nhiếp ảnh và điện ảnh: Có rất nhiều nhiếp ảnh gia và nhà quay phim trên thế giới sử dụng ánh sáng nhân tạo trong studio vô cùng xuất sắc. Vì thế, dành thời gian nghiên cứu tác phẩm của họ có thể đem đến cho bạn nhiều kiến thức giá trị, đồng thời tiếp thêm nguồn cảm hứng để làm ánh sáng ngày càng sáng tạo hơn nữa.
Xây dựng Studio mini: Nếu có thể, hãy thiết lập một studio mini để thử nghiệm với ánh sáng nhân tạo. Trải nghiệm thực hành này có thể là tài liệu tham khảo vô giá để bạn hiểu cách các thiết lập ánh sáng khác nhau tác động đến một cảnh quay như thế nào.
Khi có thể kết hợp các kỹ thuật tham khảo ánh sáng nhân tạo một cách nhuần nhuyễn vào tác phẩm hoạt hình của bạn, bạn có thể tạo ra những cảnh quay chân thực và chuyên nghiệp hơn, giúp tổng thể bộ phim đạt được sự truyền cảm nhất định.
3. Học hỏi từ các bậc thầy điện ảnh
Nghệ thuật quay phim (cinematography) trong điện ảnh là một kho tàng cảm hứng vô tận cho các nhà làm phim hoạt hình, đặc biệt là về mặt ánh sáng. Cách các nhà quay phim sử dụng ánh sáng để kể chuyện, truyền tải cảm xúc và tạo ra bầu không khí là một nghệ thuật mà các nhà làm hoạt hình có thể học hỏi và mô phỏng cho công việc của mình. Học hỏi từ những bậc thầy điện ảnh, các nhà làm hoạt hình có thể giúp bạn nâng cao kỹ năng sử dụng ánh sáng, biến nó thành ngôn ngữ kể chuyện mạnh mẽ hơn và đưa các phân cảnh hoạt hình thêm phần cảm xúc.
Ví dụ, bạn có thể tham khảo những phân cảnh có ánh sáng được đánh giá cao và được khen đẹp như: Cảnh quay mở đầu phim “The Shawshank Redemption” (1994) sử dụng ánh sáng vàng ấm áp để tạo cảm giác hy vọng và lạc quan cho người xem, cảnh quay chiến đấu trong phim “Saving Private Ryan” (1998) sử dụng ánh sáng chói chang và hỗn loạn để tạo cảm giác căng thẳng và kịch tính, cảnh quay tình yêu trong phim “Titanic” (1997) sử dụng ánh sáng dịu nhẹ và lãng mạn để tạo bầu không khí ấm áp và xúc động.
Nghiên cứu những bộ phim kinh điển: Hãy tìm kiếm những bộ phim nổi tiếng và được đánh giá cao về cách sử dụng ánh sáng của chúng. Cả phim kinh điển và phim đương đại đều có thể là tài liệu tham khảo ánh sáng tuyệt vời. Trong đó, bạn hãy chú ý cách mà đạo diễn dùng ánh sáng để tạo nên tâm trạng và mạch truyện của bộ phim.
Công cụ kể chuyện: Trong điện ảnh, ánh sáng thường được sử dụng để truyền tải cảm xúc hoặc làm nổi bật những khoảnh khắc quan trọng. Khi tham khảo các tác phẩm, bạn hãy thử phân tích cách thay đổi ánh sáng ảnh hưởng như thế nào đến việc kể chuyện và cân nhắc làm thế nào để chuyển thể những kỹ thuật này vào hoạt hình.
Bí mật hậu trường: Nhiều bộ phim có các đoạn phim hậu trường cho thấy cách tạo ra các hiệu ứng ánh sáng cụ thể. Hãy xem thật nhiều các video này vì chúng sẽ chỉ cho bạn cách thiết lập ánh sáng phức tạp trong thực tế.
Phỏng vấn: Nếu có thời gian, bạn hãy tìm và lắng nghe phỏng vấn hoặc bình luận từ các nhà quay phim. Quan điểm của họ về các quyết định về ánh sáng có thể đem đến cho bạn những hiểu biết sâu sắc hơn về nghề, cũng như các hướng dẫn và tips trong việc sử dụng ánh sáng trong điện ảnh.
Thực hành tái hiện: Để thực hành, hãy thử tái tạo các thiết lập ánh sáng từ những cảnh phim yêu thích của bạn trong các dự án hoạt hình của mình. Thực hành này có thể giúp bạn nắm bắt được sự phức tạp của ánh sáng một cách trực quan hơn.
4. Nhiếp ảnh: Kho tàng cảm hứng ánh sáng
Giống như hoạt hình, nhiếp ảnh cũng phụ thuộc rất nhiều vào ánh sáng để tạo ra những hình ảnh ấn tượng. Các nhà làm hoạt hình có thể học hỏi rất nhiều từ nhiếp ảnh và sử dụng nó như một tài liệu tham khảo ánh sáng để hiểu về sự tương tác của ánh sáng và bóng tối trong một khung hình tĩnh, sau đó có thể chuyển đổi thành các cảnh chuyển động.
Phân tích cách sử dụng ánh sáng: Nghiên cứu cách các nhiếp ảnh gia sử dụng ánh sáng để làm nổi bật chủ thể của họ. Chú ý cách các thiết lập ánh sáng khác nhau ảnh hưởng đến tâm trạng và tông màu của bức ảnh như thế nào.
Xây dựng thư viện tham khảo: Hãy tạo một bộ sưu tập ảnh trưng bày nhiều tình huống ánh sáng khác nhau. Thư viện này có thể là nguồn tài liệu tham khảo nhanh chóng để lấy ý tưởng và cảm hứng về ánh sáng.
Nguồn ảnh: ppsdewas
Khám phá bóng đổ: Ảnh là nguồn tuyệt vời để hiểu cách hoạt động của bóng đổ. Hãy chú ý đến hình dạng, độ sắc nét và cường độ của bóng đổ trong các điều kiện ánh sáng khác nhau.
Tìm hiểu các thể loại nhiếp ảnh: Các thể loại nhiếp ảnh khác nhau, chẳng hạn như chân dung, phong cảnh hoặc chụp đường phố, đều sử dụng ánh sáng theo những cách khác nhau. Khám phá các thể loại này có thể giúp bạn có những ý tưởng tham khảo ánh sáng đa dạng.
Thực hành chụp ảnh: Nếu có thể, hãy thử sức với nhiếp ảnh để có được trải nghiệm thực tế với ánh sáng. Việc thực hành sẽ giúp bạn hiểu được những sắc thái của ánh sáng và cách nó tương tác với các chủ thể trong những môi trường khác nhau.
Với việc học hỏi từ nhiếp ảnh, Lighting Artist có thể mở rộng vốn kiến thức về ánh sáng, sử dụng nó một cách linh hoạt và sáng tạo để kể chuyện bằng hình ảnh. Mỗi bức ảnh đều là một bài học về ánh sáng và học hỏi từ nhiếp ảnh sẽ giúp bạn kiến tạo nên những khung hình giàu cảm xúc và lôi cuốn người xem.
5. Công cụ Digital: Công cụ đắc lực của Lighting Artist
Trong thời đại kỹ thuật số, Lighting Artist không chỉ bị giới hạn việc học hỏi từ môi trường thực tế, điện ảnh và nhiếp ảnh. Họ còn có thêm những trợ thủ đắc lực là các phần mềm và công cụ kỹ thuật số, giúp mô phỏng và thử nghiệm các tình huống ánh sáng đa dạng. Những giải pháp kỹ thuật số này mang đến sự linh hoạt và kiểm soát, cho phép các Artist thử nghiệm và thiết kế ánh sáng một cách chính xác hơn.
Phần mềm chuyên dụng: Các phần mềm như Maya, Blender hoặc Cinema 4D cung cấp các công cụ chiếu sáng tinh vi. Chúng cho phép người hoạt hình thử nghiệm và trực quan hóa các thiết lập ánh sáng khác nhau trong môi trường 3D.
Plugin mô phỏng ánh sáng: Có nhiều plugin dành cho phần mềm hoạt hình, có khả năng mô phỏng các điều kiện ánh sáng thực tế. Đây là những công cụ vô cùng hữu ích để tạo ra hiệu ứng ánh sáng chân thực trong hoạt hình.
Ứng dụng hỗ trợ ánh sáng tương tác: Các nguồn tài nguyên và ứng dụng trực tuyến cung cấp phòng thí nghiệm ánh sáng tương tác, nơi bạn có thể điều chỉnh đèn và xem hiệu ứng của chúng theo thời gian thực. Có thể nói đây là một cách tuyệt vời để học về ánh sáng mà không cần các thiết lập vật lý.
Tham khảo từ trò chơi điện tử: Các trò chơi điện tử hiện đại, đặc biệt là những trò chơi có đồ họa tiên tiến, cũng là tài liệu tham khảo tuyệt vời về ánh sáng động và hiệu ứng bóng đổ mà bạn có thể cân nhắc học hỏi,
Khóa học trực tuyến: Nhiều nền tảng trực tuyến cung cấp các bài hướng dẫn và khóa học chuyên sâu về ánh sáng trong hoạt hình. Đây là cách rất tốt để bạn học hỏi từ các chuyên gia và xem cách họ tiếp cận ánh sáng trong các dự án của mình.
Trở thành một Lighting Artist thực thụ: Thực hành là chìa khóa thành công
Đối với các Lighting Artist trong phim hoạt hình, kinh nghiệm thực tế với ánh sáng là yếu tố tiên quyết dẫn đến thành công với nghề. Tự tạo ra các thiết lập ánh sáng của riêng bạn không chỉ giúp bạn hiểu các khái niệm về ánh sáng tốt hơn mà còn nuôi dưỡng sự sáng tạo và đổi mới. Dưới đây là cách bạn có thể bắt đầu thử nghiệm học về ánh sáng trong không gian làm việc của mình.
- Bắt đầu đơn giản: Bắt đầu với các thiết bị cơ bản như đèn, tấm hắt sáng và tấm khuếch tán. Hãy hiểu cách các nguồn sáng khác nhau ảnh hưởng đến vật thể và môi trường.
- Thử nghiệm với bóng đổ: Thử nghiệm với việc bố trí đèn để xem nó thay đổi bóng đổ như thế nào. Chú ý đến cách tâm trạng của cảnh quay thay đổi theo những điều chỉnh này.
- Sử dụng kính lọc màu: Thử nghiệm với các bộ lọc màu trên đèn để hiểu tác động của màu sắc trong ánh sáng. Điều này có thể thêm một lớp cảm xúc cho các cảnh hoạt hình của bạn.
- Ghi lại các thử nghiệm: Hãy ghi chú một cách chi tiết về các thử nghiệm của bạn, những gì hiệu quả và những gì không. Để từ đó, bạn có thể liên tục cải thiện và rút kinh nghiệm cho các dự án trong tương lai.
Nguồn ảnh: Freelance Corner
Bất kỳ ai cũng có thể trở thành nghệ sĩ ánh sáng thành công nếu có đủ nỗ lực và quyết tâm học hỏi từng ngày. Hãy khai thác hiệu quả các nguồn tài liệu tham khảo này, kết hợp với sự sáng tạo và kỹ năng của bản thân, bạn rồi có thể biến hóa ánh sáng thành ngôn ngữ kể chuyện đầy cảm xúc, đưa những thước phim hoạt hình trở nên sống động và lay động lòng người xem. Hãy không ngừng học hỏi, rèn luyện và sáng tạo để phần công việc của bạn không chỉ cải thiện theo từng ngày mà còn đóng góp vào thành công chung của dự án nhé!
Nguồn tham khảo: Business of Animation
Thanh Minh
| Hệ thống Đào tạo Thiết kế, Kỹ xảo & Game Arena Multimedia sở hữu hai chương trình đào tạo tiên tiến mang tên Graphic Design & Interactive Media (GDIM) và Animation, VFX & Gaming (AVG). Với mục tiêu đào tạo chuyên sâu về Thiết kế Truyền thông (Communication Design) và Sản xuất nội dung giải trí (Entertainment Design), GDIM và AVG có sự rút gọn về thời gian nhưng sẽ có sự tập trung cao hơn, học và rèn luyện học sâu hơn về kiến thức và kỹ năng làm nghề, nhằm chuẩn bị cho một tương lai có nhiều cơ hội nhưng không ít thách thức và đòi hỏi ngày càng khắt khe hơn từ phía doanh nghiệp tuyển dụng. Chương trình Graphic Design & Interactive Media (GDIM): – Học kỳ 1: Thiết kế hình ảnh truyền thông (Visual Communication Design) – Học kỳ 2: Thiết kế thương hiệu (Branding Design) – Học kỳ 3: Đồ họa chuyển động và xây dựng nội dung video (Motion Graphics & Video content) – Học kỳ 4: Phát triển sản phẩm kỹ thuật số (Digital Product Development) Chương trình Animation, VFX & Gaming (AVG): – Học kỳ 1: Tiền sản xuất Hoạt hình và Games (Pre-Production for Animation & Games) – Học kỳ 2: Thiết kế tạo hình 3D cho Game, VFX và hoạt hình (3D Art and Design for Animation, Games & VFX) – Học kỳ 3: Diễn hoạt 3D trong Hoạt hình, Game và VFX (Advanced 3D for Animation, Games & VFX with Electives & Generative AI) – Học kỳ 4A (lựa chọn): 3D thời gian thực và Thiết kế đồ hoạ Game (Real Time 3D & Game Art) – Học kỳ 4B (lựa chọn): Kỹ xảo trong Hoạt hình, Phim và Game (Visual Effects for Animation, Films & Game) Xem chi tiết chương trình đào tạo: https://www.arena-multimedia.vn/chuong-trinh-dao-tao/ Đăng ký tư vấn chương trình học: https://www.arena-multimedia.vn/dang-ky-hoc/ |
